Unieke kanonnen bij Veilinghuis De Jager

Op 15, 16 en 17 november 2023 organiseert Veilinghuis De Jager in Goes de laatste Kunst en Antiekveiling van het jaar. Onder de topstukken bevinden zich onder meer twee zeldzame bronzen signaalkanonnen die in 1694 door Claude Frémy werden gegoten. Dankzij het familiewapen op beide stukken werd de naam van de opdrachtgever in 2006 door Van de Weijer in het Maandblad Amstelodamum geïdentificeerd als mr. Jacob Jacobsz Hinlopen. Beide signaalkanonnen bevonden zich toen in een particuliere collectie. Na decennialang verborgen te zijn geweest, komen ze thans weer op de markt. Reden genoeg om deze unieke objecten weer opnieuw onder de aandacht te brengen.

Signaalkanonnen zijn veelal niet veel langer dan 60 centimeter en sommigen lijken soms op groot geschut in miniatuurvorm. Ze konden schieten, maar werden gewoonlijk bij feestelijke gelegenheden gebruikt om losse flodders af te vuren die een flinke knal gaven. Op zeestukken vinden we ze soms afgebeeld op speeljachten van de stedelijke elite die soms voor hun plezier een saluutschot lossen om een ander schip te begroeten. 

De beide kanonnetjes zijn identiek en fraai gedecoreerd. Ze dragen op de bovenhelft van de loop een afbeelding in reliëf van de oorlogsgod Mars omringd door allerlei wapenattributen en in een cartouche dragen ze het Latijnse opschrift ‘CLAUDI/FREMI/ME FECIT’ [Claude Frémy heeft mij gemaakt]. In het midden zijn twee oren in de vorm van dolfijnen gemonteerd met eronder in reliëf het wapen van de familie Hinlopen, dat ook voorkomt op een familiegraf in de Oude Kerk, en de lijfspreuk ‘DIELECK-TANDO/ INSTRUO 1695’. Het opschrift is vernederlandst en moet begrepen worden als dilectando instruo [met toewijding maak ik het in orde]. De spreuk verwijst ongetwijfeld naar de bestuursfuncties die Mr. Jacob Jacobsz Hinlopen (1644  1705) bekleedde. In de jaren 1691-93 was hij schout van Amsterdam, in februari 1694 werd hij benoemd tot burgemeester en in 1695 werd hij bewindhebber van de VOC. Voorwaar genoeg aanleiding om zichzelf te belonen, of voor het stadsbestuur of de Compagnie hem te vereren, met een paar fraaie gepersonifieerde miniatuurkanonnetjes ter decoratie van zijn huis aan de Herengracht. 

Claude Frémy (1646-1699), de maker van de signaalkanonnetjes, was een telg uit een bekend klokkengietersgeslacht uit Lotharingen en werd in 1683 tot ´Stads Geschuts en Klokkengieter´ van Amsterdam benoemd als opvolger van zijn broer Mammes die eerder samenwerkte met de vermaarde gebroeders Hemony. Er zijn bronzen vijzels en een tiental kanonnen van Frémy bekend, zoals een gesigneerd en ‘1694’ gedateerd kanon dat werd geborgen uit het VOC-schip Hollandia, maar hij was met name actief als klokkengieter. Een aantal zware luidklokken die onder zijn leiding zijn ontstaan, vinden we bijvoorbeeld in de Westerkerk van Amsterdam, de Sint Bavo in Haarlem en in een tiental kleinere Hollandse en West-Friese kerken. Voor de Waagtoren in Alkmaar vervaardigde hij een carillon, dat later naar Leeuwarden ging, en een aantal carillonklokken met zijn signatuur bevinden zich nog steeds in Praag, Riga en in het Kremlin van Moskou. 

Dat Frémy ondanks zijn drukke werkzaamheden als geschut- en klokkengieter voor de stad Amsterdam nog tijd vond twee signaalkanonnen te ontwerpen en te gieten, heeft ongetwijfeld te maken gehad met een periodieke afname van de vraag. De boekhouding van de stadsgieterij voor circa 1700 is echter niet bewaard gebleven, waardoor we de naam van de opdrachtgever voor de signaalkanonnen feitelijk niet kennen. Dat beide stukken aan burgemeester Hinlopen toebehoorden en niet aan een van zijn verwanten, blijkt echter uit de boedelinventaris die na zijn dood in 1705 werd opgemaakt. In de linnenkast op de eetzaal van zijn huis aan de Herengracht werden ‘twee metaele canonnen’ en ‘twee metaele mortieertjens’ [vijzels] aangetroffen met een gezamenlijke waarde van 100 gulden.

Voor meer informatie, ga naar www.veilinghuisdejager.nl

Gerelateerd

Vind alles op het gebied van

Verhalen en bevindingen in wat er vroeger allemaal heeft plaatsgevonden in musea, archieven en bibliotheken.

Alles op het gebied van opgravingen, tentoonstellingen, depots  en bijzondere bodemvondsten.

Wat gebeurt er op het gebied van oude, hedendaagse / eigentijdse kunst in musea, beurzen, beeldentuinen en galeries.

Hoe vind ik een fraai voorwerp voor mijn interieur of collectie, waar laat ik deze stukken taxeren / restaureren. 

Alle thema's